El Yazmaları Notu: Botanik anabilim dalında doktora yapmış, Antakya Doğa Sanat ve Turizm Derneği Başkanı Samim Kayıkçı ile Hatay Samandağ’daki Milleyha Sulak Alanı üzerine yaptığımız röportajı okuyucularımızın ilgisine sunarız.
Sulak alanların ekolojik denge açısından önemi nedir? Hatay Samandağ’daki Mileyha sulak alanı hakkında bilgi verir misiniz?
Alanın adı “Milleyha”. Bu isim Arapçada “tuzlu alan” anlamına geliyor. İlk defa bir bilimsel yayında Dr. Ali Atahan tarafından kullanıldı.
Dr. Ali Atahan ve ekibi (Subaşı Kuş ve Kelebek Gözlem Derneği) 1999 yılından beri alanda kuş gözlem çalışmaları yapıyorlar. Bugüne kadar alanın kuş zenginliğiyle ilgili birçok rapor düzenlediler.
Sulak alanlar barındırdıkları zengin biyolojik çeşitlilikle hem pek çok canlıya barınma ve üreme şansı tanımakta hem de burada üretilen enerji çevre ekosistemleri desteklemektedir. Küresel Isınma, kuraklık, HES, kaçak avcılık, kirlilik, tarım alanına dönüştürme, yapılaşma ve daha birçok olumsuz etki bu alanları yok etmektedir. Eski bir lagün yatağı olan Milleyha Sulak Alanı yazın büyük çoğunlukla kuruyan, tuzlu-bataklık şeklinde bir sulak alandır. Burada yaşayan canlı türlerinin çoğu başka alanlarda yaşamlarını sürdüremezler.
Alan çok zengin bir biyolojik çeşitliliğe sahip. Yapılan çalışmalarda alanda 231 bitki türünün yayılış gösterdiği belirlenmiştir. Kuş türleri açısından zengin olan alanda 282 kuş türü saptanmıştır. Bölgede gerçekleştirilen gözlem ve çalışmalarda 24 kelebek türü, 6 memeli, 12 sürüngen, 3 kurbağa türü gözlenmiştir. Bunun yanında alanda böcekler, yumuşakçalar, mantarlar ve daha pek çok canlı türü yaşamaktadır.
2014’te Mileyha Sulak Alanı’nın biyoçeşitliliği ve güncel durumu ile ilgili yayımladığınız raporda bu sulak alanın acilen korunması gerektiğini belirtmiş, yerel halkı bilinçlendirme çalışmalarının yapılmasını önermiştiniz. O günden bugüne neler yapıldı?
2014 yılında Antakya Doğa Sanat ve Turizm Derneği ve Subaşı Kuş ve Kelebek Gözlem Derneği ile birlikte alanın güncel durumunu ortaya koyan bilimsel bir rapor hazırlanmış ve ilgili kurumlara gönderilmiştir. Raporda, alanın biyolojik zenginliği ve bu zenginlik üzerindeki insan kaynaklı olumsuz etkiler ayrıntılı bir şekilde belirlenmiştir.
Yine Milleyha (Samandağ-Hatay) Sulak Alanı’nın biyoçeşitlilik açısından önemi, alandaki insan kaynaklı olumsuz etkilerin tespiti ve alınması gereken önlemler ile ilgili II. Türkiye Sulak Alanlar Kongresi (Haziran-2011, Kırşehir) ve Hatay’ın Çevre Sorunları ve Çözüm Önerileri Sempozyumu’nda (Mayıs-2015, Hatay) bilimsel bildiriler yayımlanmıştır.
Antakya Doğa Sanat ve Turizm Derneği olarak, 2 Şubat Dünya Sulak Alanlar Günü ve 24 Mart Dünya Su Günü kutlamaları kapsamında birçok defa alan ziyaret edilmiş ve farkındalık yaratılmaya çalışılmıştır.
Bunun yanında Antakya Doğa Sanat ve Turizm Derneği kurulduğu 2013 yılından beri sosyal medya hesaplarından Milleyha Sulak Alanı ile ilgili farkındalık yaratmak amacıyla paylaşımlar yapmaktadır.
Yine Samandağ Belediyesi Meclis Üyesi olan Sinem Kayıkçı hem belediye meclisinde konuyu birçok kere gündeme getirmiş, hem de alanda yerel basına birçok röportaj verip alana sahip çıkılması çağrısı yapmıştır.
Ünlü bir kuş gözlemcisi olan Emin Yoğurtçuoğlu bu yıl Şubat ayında sosyal medya hesaplarından alanın kuş zenginliğiyle ilgili paylaşımlar yapmış ve ulusal düzeyle alanı odak haline getirmiştir. Bu ay yaptığı paylaşımla birlikte alan ile ilgili basın, milletvekilleri, yerel halk, doğa severler yoğun ilgi göstermiş, pek çok haber ve basın açıklaması yapılmıştır.
Dr. Samim Kayıkçı
Gölün kenarına kanallar açılmıştı ve bu durum Tuz Gölü’nün akıbeti Milleyha’yı da mı bekliyor sorularını akıllara getirmiş, doğa savunucuları tarafından gündeme getirilmişti. Şimdi o kanallar kapatıldı. Peki ama bu yeterli mi? Başka neler yapılması gerekir?
Öncelikli olan konu alan üzerindeki olumsuz etkilerin sonlandırılmasıdır. Daha sonra yapılması gereken alanın Sulak Alan ilan edilerek işinin ehli bir bilim kurulu danışmanlığında rehabilitasyonunun sağlanmasıdır. Sulak Alan ilanından sonra alanın Yönetim Planı hazırlanmalıdır.
Bir alanın Sulak Alan ilan edilmesi, korunması, kullanımı ile ilgili yasal düzenlemeler Sulak Alanları Korunma Yönetmeliği’nde yazılıdır. Bu yönetmeliğin uygulayıcısı Orman ve Su İşleri Bakanlığıdır. Hatay Milletvekili Sayın Hüseyin Yayman yaptığı açıklamada alanın çok yakın bir süre sonra Sulak Alan olarak ilan edileceğini belirtmiştir.
Hatay Büyükşehir Belediyesi Başkanı Sayın Doç Dr. Lütfü Savaş da alanın kuş cenneti olarak kalması için elinden gelen çabayı harcayacağını belirtmiştir.
Sonuç olarak ilimizde en az bu eşsiz alan ve bu alanda yaşayan canlılar kadar değerli ve yok olmanın eşiğinde olan daha birçok doğal yaşam alanı ve canlı türü var. Tarih bize şunu her seferinde göstermiştir: Bu eşsiz doğal zenginliklerin korunmasının tek yolu halkın kendinin olana sahip çıkmasıdır.
